Γράφει ο Γιώργος Κόκουβας
Σχεδόν έναν αιώνα από την πρώτη του ταινία και πολλές, πολλές δεκαετίες από το τελευταίο δημιούργημα της βουβής εποχής, ο θείος Τσάρλι έχει ακόμη πράγματα να μας πει. Έχει ακόμα και σήμερα υλικό για σκέψη να μας δώσει, μέσα από τις αθάνατες ταινίες του και την σκηνοθετική του μαεστρία. Κι έχει να μας δώσει τις παρακάτω «οδηγίες» προς filmmakers που προκύπτουν από τις καλλιτεχνικές επιλογές του. Να τι σε συμβουλεύει:
«Η αποτυχία δεν είναι σημαντική. Χρειάζεται θάρρος να γελοιοποιείς τον εαυτό σου», έχει πει ο μεγάλος κινηματογραφικός δημιουργός. Και το απέδειξε, όχι μόνο παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως έναν αστείο αλητάκο, αλλά του πρόσθεσε και εξεζητημένες ιδιότητες. Δεν αρκεί να τολμάς, αλλά να το κάνεις με στιλ: Ο «σαρλό» του δεν ήταν ένας απλός αλήτης, αλλά σύμφωνα με τον ίδιο, «ένας χαρακτήρας με αέρα ρομαντικής πείνας, που αναζητά αενάως τον θάνατο, αλλά δεν του το επιτρέπουν τα πόδια του».
«Δεν υπάρχει διαδικασία. Οι καλύτερες ιδέες εμφανίζονται εξαιτίας των καταστάσεων. Αν βρεθεί μια καλή κωμική κατάσταση, συνεχίζει να δίνει κωμικές στιγμές. Όπως η σκηνή του skate στο The Rink: Βρήκα ένα ζευγάρι πατίνια, τα φόρεσα, όλοι πίστευαν πως θα πέσω, αλλά αντ’ αυτού έκανα πατινάζ με χάρη πατώντας στο ένα πόδι. Το κοινό δεν το περίμενε αυτό από το «χαμίνι». Υπήρχαν όμως και στιγμές αγωνίας. Μέρες που δεν δούλευε τίποτα. Έπρεπε να βρω ο ίδιος κάτι για να προκαλέσει γέλιο. Δεν μπορείς να είσαι αστείος χωρίς μια αστεία κατάσταση. Μπορεί να κάνεις τον κλόουν, να παραπατάς και να σκοντάφτεις, αλλά πρέπει σίγουρα να έχεις μια αστεία κατάσταση».
Τα λέει καλύτερα ο ίδιος ο Τσάπλιν, σε αυτό το σπάνιο βίντεο με παλιά συνέντευξή του, στην οποία εξηγεί τα του στησίματος των ιστοριών του.
Μπορεί η απόφασή του να πάει κόντρα στο ρεύμα της εποχής και να συνεχίσει να φτιάχνει βουβές ταινίες, παρά την έλευση του ομιλούντος σινεμά να είναι μέχρι σήμερα η πιο αμφιλεγόμενη στάση του, αλλά σίγουρα τα «Φώτα της Πόλης» που εκείνος δημιούργησε την ώρα που όλοι οι συνάδελφοί του έψαχναν για μικρόφωνα θεωρείται μία από τις καλύτερές του στιγμές. Και μπορεί στην συνέχεια να αγκάλιασε τον ήχο και να πέρασε στη νέα φάση της έβδομης τέχνης, αλλά η αισθητική και τα καλά στοιχεία του βουβού κινηματογράφου επέζησαν και στο υπόλοιπο έργο του, διδάσκοντάς μας να διατηρούμε τις «παραδόσεις» της τέχνης, παρά την εξέλιξη της τεχνολογίας.
Μια ιδέα, όσο φοβερή κι αν είναι, δεν ισοδυναμεί με μια ταινία. Μην ξεχνάς την αρχική σου σύλληψη, αλλά συνειδητοποίησε ότι θα χρειαστούν πολύ περισσότερες, καθώς και η εξέλιξη και η προσαρμογή της αρχικής για να ολοκληρωθεί το αποτέλεσμα. «Όταν ξεκίνησα το project του «Gold Rush», ίδρωσα για να διατηρήσω την αρχική μου σκέψη. Εδώ είναι που αρκετοί από εμάς κάνουν λάθος. «Πουλάμε» στον εαυτό μας μια ιδέα και μετά την αφήνουμε επίπεδη – με αποτέλεσμα στο τέλος να έχουμε μια μπερδεμένη μουτζούρα», έλεγε για τον τρόπο που (δεν) πρέπει να δουλεύεις τις ιστορίες σου.
«Όταν δεν δουλεύω, κάθομαι και ονειρεύομαι. Οι περισσότερες ιδέες μου έρχονται με αυτόν τον τρόπο. Και μερικές φορές, όταν δεν έχω τίποτα ιδιαίτερο στο μυαλό μου, απλώς παίρνω τον εικονολήπτη και μερικούς από εμάς φορώντας το make up μας, και πηγαίνουμε για γύρισμα. Τραβάμε μερικές σκηνές, και ό,τι γίνει. Συνήθως, κάποια πράγματα αρχίζουν να συμβαίνουν από μόνα τους, κι έτσι χτίζεται σταδιακά μια ιστορία. Όσο συμβαίνει αυτό, όλο και περισσότερες ιδέες μου έρχονται, που με βοηθούν να κάνω τους ανθρώπους να γελάσουν», έχει πει ο Τσάπλιν.
Δες τις συμβουλές του Richard Linklater
Δες τις συμβουλές του Alfred Hitchcock
Δείτε όλα τα άρθρα του Filmmaking
Όνομα *
Email *
Website
